bractwokurkowebractwokurkowebractwokurkowebractwokurkowebractwokurkowebractwokurkowebractwokurkowebractwokurkowe

Bractwo kurkowe

 

 

[…] W życiu społecznym Swarzędza istotną rolę spełniało Bractwo Kurkowe. Stowarzyszenia takie istniały w większości miast wielkopolskich. Prawo do utworzenia takiego bractwa Swarzędz otrzymał już w przywileju lokacyjnym z 1638r. Następni właściciele miasta doceniali potrzebę organizowania Bractwa Kurkowego w Swarzędzu, którego zasadniczym celem było zapewnienie jemu obrony i bezpiecznego rozwoju. Bractwo kurkowe było stowarzyszeniem posiadającym własną organizację, statut i ceremoniał. Swarzędzkie Bractwo Kurkowe w okresie staropolskim trzykrotnie otrzymywało statut: 1 maja 1693 r., 26 maja 1764 r. i 18 grudnia 1791 r.

W statucie, który był dokumentem regulującym wszelką działalność bractwa właściciel określał zadania w zakresie obrony miasta, rytuał strzelania do kura, wybory króla kurkowego, jego przywileje oraz sprawy finansowe. Członkowie bractwa nabierali  umiejętności w posługiwaniu się bronią, organizowali ćwiczenia i zawody strzeleckie.

[…] W okresie zaboru pruskiego nadal działało Bractwo Kurkowe. Otrzymało ono 26 kwietnia 1846 r. nowy statut zatwierdzony 2 stycznia 1847 r. przez naczelnego prezesa w Poznaniu. Cele, struktura i działalność Bractwa Kurkowego nie uległy zmianie. Podporządkowane jednak zostało  głównym kierunkom polityki pruskiej na tych terenach. Bractwo Kurkowe zdominowane zostało przez żywioł niemiecki przyjmując stosowne do polityki germanizacyjnej nazewnictwo Stowarzyszenie (Schützengilde) i członków (Schützenbrüder).

[…] Znowelizowany po odzyskaniu niepodległości statut Bractwa Kurkowego stwierdzał, że jego celem było „…ćwiczenie członków w używaniu broni palnej oraz pielęgnowanie między nimi świadomości i poczucie obowiązków obywatelskich i państwowych względem Rzeczypospolitej Polskiej, aby w razie potrzeby każdy członek bractwa był zdolny na wezwanie ze strony władz do obrony Ojczyzny i do podtrzymywania bezpieczeństwa publicznego. Wieloletnim prezesem Bractwa był Michał Majchrzak. W 1920 r. do stowarzyszenia tego należało 99 Polaków i 17 Niemców. Od 1923 r. zaostrzono kryteria przyjęcia, stąd stan tej organizacji zmalał do 52 osób w 1938 r.

 

Źródło: „Swarzędz 1638-1988” Władysław Białek

 


 

 Otóż nie ulega wątpliwości, że w ostatnich latach administracji pruskiej organizacja ta uległa daleko idącemu zniemczeniu, narzuconemu po części drogą administracyjną. Poszukując jakiegoś konkretnego momentu takiego zniemczenia (co, ze względu na długotrwałość tego procesu, nie wydaje się być działaniem do końca uprawnionym) wskazać można na nadzwyczajne zebranie generalne Bractwa, odbyte 14 marca 1906 r. pod przewodnictwem Reinholda Iwana, na którym uchwalono zmiany w statucie, zapobiegające polonizowaniu tej organizacji. Do paragrafu pierwszego, w którym i tak deklarowano już wierność cesarzowi i Rzeszy, dodano sformułowanie o rozwijaniu i pielęgnowaniu niemiecko-patriotycznej postawy. Komendy wydawane być miały wyłącznie po niemiecku (język ten obowiązywał również na zebraniach jako Verhandlungssprache, czyli jedyny oficjalny), ponadto poddano strzelców całkowitej kontroli zniemczonego wówczas Magistratu. Odtąd, chociaż w Bractwie Strzeleckim działali również Polacy chroniąc je przed kompletnym zniemczeniem, przyjęło ono jednoznacznie niemiecki charakter. Na krótko przed wybuchem I wojny światowej w skład zarządu wchodzili: właściciel browaru Emil Schmidtke (jako Oberältester, czyli pierwszy starszy), mistrz stolarski Wilhelm Neumann, skarbnik miejski Thienell, mistrz stolarski Bruno Angermann, mistrz malarski Franz Piechatzek i zarządca mleczarni Klinder. Bractwo aktywnie uczestniczyło wówczas w niemieckich uroczystościach narodowych, m.in. u boku Ostmarken-Verein. Polskie oblicze organizacja odzyskała w okresie 20-lecia międzywojennego, po 1945 r. nie została jednak reaktywowana. Na wznowienie działalności Bractwa Kurkowego w Swarzędzu trzeba było czekać ponad pół wieku, a w roku bieżącym organizacja ta obchodzi jubileusz 10-lecia swojego istnienia w III Rzeczypospolitej.

 

Źródło: Zeszyty Swarzędzkie 2010   <--KLIKNIJ

 

OFICJALNA STRONA INTERNETOWA KURKOWEGO BRACTWA STRZELECKIEGO W SWARZĘDZU

BRACTWO KURKOWE NA FB

 

 

 

 

logo

Odwiedza nas 14 gości oraz 0 użytkowników.


Copyright © 2013. All Rights Reserved.