zaporowscy

Zaporowscy

II Zjazd Potomków  Jana Zaporowskiego

 

            AUTOR: HANNA POKORSKA

 

Nazwisko Zaporowski jest znane w Swarzędzu od ponad stu lat.  Wszystko za przyczyną Jana Zaporowskiego, założyciela swarzędzkiej gałęzi tego rodu. Gałąź ta tak się rozrosła, że dzisiaj liczy kilkadziesiąt osób zamieszkujących różne zakątki Polski i świata.

W bieżącym roku odbył się II Zjazd Potomków Jana Zaporowskiego. Zachęcony sukcesem I Zjazdu, który miał miejsce w 2004 roku, jego  organizator – Marian Pokorski, prawnuk Jana Zaporowskiego, podjął przygotowania do kolejnego rodzinnego spotkania.

A wszystko przez znaleziony  przypadkowo po latach artykuł „Dzielny powstańczy ród Zaporowskich”, który ukazał się 11 stycznia  1973 roku na łamach „Ilustrowanego Kuriera Polski”. Jego autorem, skromnie podpisujący się inicjałami„AD” był znany regionalista i miłośnik ziemi swarzędzkiej Adam Dytkiewicz, który znał osobiście założyciela rodu.

Warto więc w tym miejscu przypomnieć sylwetkę Jana Zaporowskiego. Urodził się  w Gonicach, powiat Września, 18 października 1864 r., był synem Antoniego, powstańca styczniowego – kosyniera spod Książa, Miłosławia i Sokołowa, i Julianny  Ruszkowskiej. Miał czworo rodzeństwa, dwie siostry – Mariannę i Stanisławę oraz dwóch braci – Władysława i Franciszka. Uczył się w szkole powszechnej we Wrześni, następnie w Poznaniu, gdzie po trzech latach nauki oraz ukończeniu kursów kwalifikacyjnych w szkole Bolesława Dembińskiego zdobył zawód organisty. 1 października 1888 r. objął wakującą posadę organisty w Swarzędzu. Tu poznał Jadwigę Wajmann, z którą się  ożenił. Po trzech latach, 1 października 1891 r. został organistą w Bukowcu (pow. Nowy Tomyśl), gdzie pracował przez dwanaście lat; później funkcję  tę pełnił również w Środzie Wielkopolskiej i Panience (pow. Jarocin). W 1905 r. wrócił do Swarzędza i znów objął posadę organisty; pracował tutaj aż do 30 marca 1934 r. Miał jedenaścioro dzieci; udało się ustalić imiona dziesięciorga z nich: Edmund, Kazimierz, Władysław, Czesław, Antoni, Mieczysław, Marian, Zygmunt, Stanisław, Jarosław. Umarł 25 maja 1954 r. Pochowany został na cmentarzu przy kościele pw. św. Marcina w Swarzędzu.

O dzieciach Jana również zachowało się trochę informacji. Wiadomo, iż jego synowie – Edmund i Mieczysław, niejako kontynuując muzyczne zainteresowania ojca, byli członkami działającego w latach dwudziestych w Swarzędzu Towarzystwa Muzycznego „Chopin”, którego prezesem był Maksymilian Fietz. Interesowała ich jednak nie tylko muzyka, ale także sport. 15 sierpnia 1921 roku odbyło się zebranie organizacyjne, podczas którego – na bazie istniejącego Stowarzyszenia Młodzieży Polskiej, powołano klub sportowy „Unia”. Do założycieli „Unii” należeli bracia Zaporowscy, synowie Jana Zaporowskiego.

W zebraniu organizatorskim brali udział Marian, Mieczysław i Zygmunt Zaporowscy. Inspiratorem powstania zespołu piłkarskiego był Marian Zaporowski, w okresie powojennym jeden ze współorganizatorów Śląskiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej i Śląskiego Okręgowego Związku Lekkoatletycznego. W czasie II wojny  światowej przebywał w Myślenicach, gdzie m.in. zajmował się kolportowaniem tajnych gazetek i gdzie dwukrotnie został wpisany przez Niemców na listę zakładników miasta.

Lata 1914–1918 to I wojna światowa. Udział w niej brali trzej potomkowie Jana Zaporowskiego: Edmund, Kazimierz i Władysław.

Edmund Zaporowski, będąc żołnierzem w armii pruskiej, walczył na froncie we Francji. Mając zamiłowanie do pisania prowadził pamiętnik, gdzie opisywał prawie każdy dzień swojego pobytu na wojnie – można w nim znaleźć opisy walk i miejscowości, w których stacjonował. Będąc już w kraju, w grudniu 1918 roku wziął czynny udział w powstaniu wielkopolskim. Dowodem na to, prócz rodzinnych relacji, jest artykuł, jaki ukazał się w „Głosie Swarzędza” w styczniu 1935 roku, gdzie jest wymieniony wśród innych powstańców. Nie ma dowodów na udział w powstaniu jego braci, Władysława i Antoniego, choć rodzinne przekazy utrzymują, iż Władysław walczył na froncie wolsztyńsko-zbąszyńskim, a Antoni w czasie walk zachorował na zapalenie płuc i zmarł w 1919 roku. Edmund w 1919 roku wziął ślub z Anną Krzyżaniak. Mieli czwórkę dzieci: Mariana, Bronisława, Zofię i Władysława. Z zawodu był malarzem, udzielał się również w Ochotniczej Straży Pożarnej w Swarzędzu.

W 1945 roku został wybrany zastępcą naczelnika OSP w Swarzędzu. Był autorem dziennika o historii i działalności straży od momentu jej powstania.

Kazimierz Zaporowski był Naczelnikiem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Poniecu. Wcielony do armii pruskiej, uciekł z niej i dostał się do niewoli francuskiej. W obozie jenieckim współtworzył organizację sportową na wzór „Sokoła”. Dnia 21 stycznia 1918 roku wstąpił do tworzącej się armii polskiej. Przyjął pseudonim „Zamorski Konrad” Był żołnierzem I pułku strzelców polskich. Pod dowództwem Józefa Hallera walczył na froncie wschodnim, brał również udział w ofensywie polskoukraińskiej (Lwów, Złoczew). Będąc już sierżantem, został zwolniony z wojska i wrócił do domu. Za swoje czyny został odznaczony m.in. Medalem Niepodległości. 12 lipca 1922 roku,  ożenił się z Leokadią Mikołajewską. Mieli dwoje dzieci: Witolda i Ludmiłę. Kazimierz z zawodu był mistrzem rzeźnickim, mieszkał w kamienicy przy swarzędzkim rynku. Podczas II wojny światowej został wysiedlony; do Swarzędza wraz z rodziną wrócił w 1945 roku.

Kolejny syn Jana Zaporowskiego, Stanisław, w 1939 roku został wysłany na front ze swej macierzystej jednostki w Hajdukach (dziś Chorzów-Batory). Od 12 września 1939 roku przebywał w obozie jenieckim w Győr na Węgrzech. W czerwcu 1940 roku przez Jugosławię dotarł do Marsylii. W randze podporucznika wstąpił do Organizacji Wojskowej Okręg Południowy-Tuluza. Po demobilizacji został we Francji, gdzie zamieszkał wśród tamtejszej Polonii. Umarł w 1981 roku w Grenoble.

Najmłodszy syn Jana, Jarosław, urodził się 16 października 1912 roku w Swarzędzu. W latach trzydziestych był członkiem sekcji atletycznej, a od stycznia 1931 roku członkiem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. W 1934 roku został wcielony do I Pułku Szwoleżerów w Warszawie. W roku 1939 został powołany na ćwiczenia rezerwy do Brześcia nad Bugiem i we wrześniu dostał się do niewoli niemieckiej.

W listopadzie, podczas transportu, udało mu się uciec do domu, gdzie przez pewien czas się ukrywał.

Zainspirowany artykułem „Dzielny powstańczy ród Zaporowskich” Marian Pokorski podjął szereg poszukiwań historycznych, w wyniku których zgromadził wiele informacji, pamiątek i rodzinnych przekazów.

Stopniowe poszerzanie wiedzy o wielkim rodzie skłoniło go do zorganizowania 28 listopada 2004 roku w Swarzędzu pierwszego rodzinnego spotkania potomków Jana Zaporowskiego. Na zjazd przybyło ponad siedemdziesiąt osób z wielu miejsc w Polsce: Bielska-Białej, Tarnowskich Gór, Warszawy, Katowic oraz wielu miejscowości wielkopolskich. Szczególnym osiągnięciem zjazdu było nie tylko liczne pojawienie się potomków Jana, ale również udana próba poznania ze sobą i zintegrowania często nie znających się krewnych. Kolejny zjazd, przygotowywany przez następne kilka lat, miał być kontynuacją pierwszego, niezwykle udanego spotkania.

W dniu 12 czerwca 2009 roku w Czerniejewie pojawiło się ponad pięćdziesięciu członków rodziny Jana Zaporowskiego: od wnuków, aż do prapraprawnuków, z różnych części Polski i spoza jej granic. Potomkowie mieli okazję nie tylko porozmawiać przy stole i zwiedzić czerniejewski pałac oraz park, ale przede wszystkim oddać się wspomnieniom, podzielić się zdjęciami i rodzinnymi historiami. Godne uwagi, skłaniające wielu do wzruszeń i refleksji, było drzewo genealogiczne potomków Jana, ukazane w formie  prezentacji multimedialnej (ilustrowanej zdjęciami). O potrzebie spotkań tego rodzaju przekonywały nie tylko żywo toczone dyskusje, ale również niechęć do rozstania się.

Jak informował folder, rozdawany wszystkim uczestnikom zjazdu, ideą, która towarzyszyła organizatorom było „(…) By w codziennym, zabieganym, nastawionym na <jutro> życiu, mieć też czas spotkać się<dziś> i pomyśleć o <wczoraj>. By przechować pamięć o nim nie tylko na pocztówkach, zdjęciach i w dokumentach, ale by istniało w naszych myślach i wspomnieniach (…)”. Spotkanie w rodzinnym gronie było z pewnością wspaniałą okazją, by tę pamięć „o wczoraj” kultywować.

 

ANEKS:

Uczestnikami II Zjazdu Potomków Jana Zaporowskiego w Czerniejewie byli:

– ze Swarzędza:

Zbigniew Zaporowski, Bożena Zaporowska, Halina Mencel, Włodzimierz Mencel, Justyna Mencel, Alicja Cykowiak, Janusz Cykowiak,

Jacek Płotkowiak, Wiesław Zaporowski, Teresa Zaporowska, Renata

Czmoch, Tomasz Czmoch, Arkadiusz Czmoch, Szymon Czmoch, Małgorzata Wesołowska, Jacek Wesołowski, Tomasz Wesołowski, Bartosz Wesołowski, Hanna Zaporowska, Marian Pokorski, Krystyna Pokorska,

Hanna Pokorska, Marek Matys, Joanna Pokorska;

– ze Słupcy:

Marian Zaporowski, Agrypina Zaporowska, Izabela Wiśniewska, Janusz Wiśniewski, Sylwia Raśniewska, Mieszko Raśniewski, Daria Wiśniewska;

– z Poznania:

Krzysztof Pokorski, Michalina Pokorska, Paweł  Płotkowiak, Katarzyna Płotkowiak, Agata Płotkowiak;

– z Wrześni:

Agnieszka Monarcha, Łukasz Monarcha;

– z Warszawy:

Anna Chylińska, Włodzimierz Chyliński, Andrzej Zaporowski, Teresa Zaporowska;

– ze Śląska:

Jadwiga Zaporowska, Urszula Kaczmarek, Jan Kaczmarek, Krystyna Polasek, Michał Polasek, Bogdan  Kosiński, Antoni Zaporowski, Daniela Zaporowska, Filip Zaporowski, Ewa Staszkiewicz;

– z Francji:

Teresa Charbonnel, Jean–Claude Charbonnel.

 

 

Źródło: Zeszyty swarzędzkie 2009

 

 

 

 

logo

Odwiedza nas 206 gości oraz 0 użytkowników.


Copyright © 2013. All Rights Reserved.